باسلام به وبلاگ دانشجویان شیمی دانشگاه رازی کرمانشاه خوش امدید بخش تازه ای که در حال حاضر ان را مشاهده می کنید تحت عنوان دنیای شگرف عناصر است که در ان هر بار تعدادی از عناصر به شما مشتاقان یادگیری شیمی معرفی می شود.در این بخش خصوصیات کلی عنصر نام کاشف ان منابع تهیه ی عنصر کاربردهای ان وهمچنین اگر عنصر مورد نظر اهمیت زیستی دارد مطرح خواهد شد.بسیاری از ما فقط نام وعدد اتمی و حالت فیزیکی عناصر را می شناسیم .امید است که این بخش اطلاعات وبینش مارا در مورد دنیای جذاب عناصر وخالق علیم انها افزایش دهد.ضمنا  این مطالب از مجموعه کتاب های

)popular science)دانش روز برای همه

کتابی که از سال 1978 تاکنون هر یک یا دو سال در امریکا به چاپ رسیده گرفته شده است.

):                                                                                                                          As)ارسنیک

شبه فلزی با رنگ خاکستری تیره که در سال 1250 توسط البرت کبیر کشف شد.کسی که روشی برای ساخت ان هم شرح داد.

منابع:زرنیخ سرخ و زرنیخ زرد/ارسنات ها                                                                                 

کاربردها:حشره کش ها/اتش بازی/باتری های خورشیدی/برنزه کردن                                                 

):                                                                                                                              Ar)ارگون

گاز نادری که در سال 1894 توسط رمزی و رایلی کشف شد.تشکیل دهنده ی 0.94 % حجم جو زمین است.

منابع:هوای مایع/فروپاشی پرتوزایی پتاسیم 40

کاربردها:لامپ های روشنایی مخصوص/سپر جوشکاری به روش قوس الکتریکی/در خالص سازی برخی از فلزات

):At)استاتین   

نافلز پرتوزا که در سال 1940 توسط سگر و همکارانش ساخته شد. تقریبا به مقدار 27 گرم در پوسته ی زمین یافت می شود.

منابع:بمباران بیسموت با اشعه ی الفا

اهمیت زیستی: در غده ی تیروئید متمر کز می شود.

):Ac)اکتینیم

فلز پرتوزای نقره ای-سفید که در سال 1899 توسط دوبیرن در پس مانده های نوعی کانه ی اورانیم به نام پیچبلاند کشف شد.

منابع:مقادیر بسیار کم در اورانیوم/بمباران نوترونی رادیم

کاربرد:اکتینیم-225 به عنوان ردیاب پرتوزایی به کار می رود.

اگر نمی توانی بلوطی بر فراز تپه ای باشی بوته ای در دامنه ی کوهی باش ولی بهترین بوته ای باش که در کنار راه می روید.اگر نمی توانی درخت باشی بوته باش اگر نمی توانی بوته هم باشی علف کوچکی باش اما چشم انداز کنار شاهراهی را شادمانه تر کن.

اگر نمی توانی نهنگ باشی فقط یک ماهی کوچک باش اما بازیگوش ترین ماهی دریاچه!!!                        

همه که ناخدا نمی شوند ملوان هم می توان بود .اگر نمی توانی خورشید باشی ستاره باش. اگر نمی توانی دریایی بیکران باشی گودال کوچکی باش اما زلال!                                                                                    

در این دنیا برای همه ی ما کاری هست کارهای بزرگ وکارهای کمی کوچک تر و انچه که وظیفه ی ماست چندان دور از دسترس نیست. تو را با بردن و باختنت اندازه نمی گیرند انچه مهم است انسانیت است که امروز کمرنگ شده .بکوش هر انچه هستی بهترینش باشی.                                                                       

گفتم:خسته ام!    گفتی:لاتقنطوا من رحمت الله   (ازرحمت خدا ناامیدنشوید.)زمر/35                              گفتم:هیچ کس نمی داند در دلم چه می گذرد! گفتی:ان الله یحول بین المرء وقلبه (خداحائل است میان انسان وقلبش)اانفال/24

گفتم:هیچ کس را ندارم!  گفتی:نحن اقرب الیه من حبل الورید (ما از رگ گردن به تو نزدیک تریم.)ق/16       

گفتم:اما انگار تو اصلا مرا فراموش کرده ای!گفتی فاذکرونی اذکرکم (پس یادکنید مرا تا یاد کنم شمارا.)بقره/152

درماه دسامبر سال1942 فیزیکدانی امریکایی به نام ارتور کامپتون پیام تلفنی مرموزی به همکارش مخابره کرد:((جیم کشتیران ایتالیایی در جهان جدید پیاده شد.)) فقط افرادی که در طرح جزیره ی مان هاتان از رمز فوق اگاه بودند دانستند که معنی این کلمات چیست.((کشتیران))فیزیکدان بزرگ ایتالیایی-امریکایی یعنی انریکو فرمی بود.((پیاده شدن)) به معنای موفقیت فرمی در راه اندازی نخستین واکنش زنجیره ای اتمی کنترل شده بود.و((جهان جدید)) هم ظهور دوره یهسته ای بود.کمی بیش از دو سال بعد جهان هم در جریان اخبار مربوط به ازمایش های فرمی قرارگرفت که منجر به انداختن اولین بمب اتمی در سال1945 شد.                                       

در واقع عصر شیمی هسته ای ویا پرتوشیمی از ده ها سال پیش تر... به طریق پیچیده ی دیگری در ان زمان شروع شد.در سال 1896 ماری کوری شیمیدان فرانسوی متولد لهستان کشف تصادفی و اسرار امیز همکارش را خواند.فیزیکدان فرانسوی انتوان هانری بکرل نمونه ای از یک ماده ی معدنی به نام پیچبلند را بدون هدف خاصی بر روی صفحه ی عکاسی پوشیده شده ای قرار داده بود.بعدا وقتی بکرل خواست از صفحه استفاده کند متوجه شد که نور به طریقی به صفحه تابیده به جز در یک محل.که او در ان محل تصویر کامل کلیدی را دید که بین پیچبلند و صفحه ی پوشیده قرار داشت.ایا مقداری اشعه ی مرموز از پیچبلند منتشر شده بود که می توانست به پوشش صفحه ی عکاسی نفوذ کند اما قادر به عبور از کلید فلزی نباشد؟ توصیف بکرل از نیروی عجیب به قدری کوری را شگفت زده کرد که او وشوهرش پی یر تحقیق خود را برای درک این موضوع شروع کردند.                                                                       

انها موفق شدند ازچندین تن سنگ معدن پیچبلند کسر بسیار کوچکی از گرم عنصری جدید را جداسازی کنند که نام ان را رادیم گذاشتند. کوری ها با مطالعه ی بیش تر در یافتند که این عنصر جدید عملا به عناصر دیگر شکسته می شود. طی این فرایند کند شکلی بسیار قوی از انرزی ازاد می شود که ماری کوری ان را به پرتوزایی تعبیر کردمتجاوز از 30 سال بعد دختر کوری به نام ایرن و شوهرش فردریک جولیو اولین کسانی بودند که پرتوزایی را به طور مصنوعی و از طریق بمباران اتم های الومینیوم با هسته ی هلیم ایجاد کردند.از ان به بعد تعداد بیش تری عناصر پرتوزا در طبیعت کشف شد یا در ازمایشگاه ها خلق گردید.                                            

امروزه شیمیدانان هسته ای به اکتشاف عوامل پرتوزا و خلق عناصر فوق سنگین جدید ادامه می دهند.این عناصر فقط به مدت کسری از ثانیه پایدارند وسپس همراه با انفجار انرزی تجزیه می شوند.در این راه شیمیدانان هسته ای همکاری بسیار نزدیکی با فیزیکدانان دارند زیرا این دو گروه دارای علاقه های مشترکی نسبت به جهان خارق العاده ی ذرات زیر اتمی هستند.                                                                                                  

تولید ایمن نیروی هسته ای و دفع زباله های پرتوزا نیز از موضوعات شیمی هسته ای است. با ارائه ی دستگاه های پزشکی که از عناصر پرتوزا برای نشان دادن داخل مغز وبدن انسان بدون عمل جراحی استفاده می شود همچنین انجام واکنش های زیست شیمیایی به طریقی که قبلا هرگز ممکن نبود که در نتیجه  شیمی هسته ایتوانسته است انقلابی در پزشکی ایجاد کند.                                                                                                     

لینوس پائولینگ

شیمیدان امریکایی تا اغاز قرن 21 تنها کسی است که دو جایزه ی نوبل را به تنهایی دریافت کرده است.اولین کار پائولینگ که به خاطرش جایزه ی نوبل شیمی را در سال1954گرفت در رابطه با ساختار مولکولی بود.اودر زمره ی اولین کسانی بودکه اصول مکانیک کوانتوم رابرای تعیین فاصله ها وزوایای بین پیوندهای شیمیایی به کار برد.پاولینگ به واسطه ی این بررسی ها ساختار وخواص فیزیکی بسیاری از ترکیبات زیست حیاتی مهم را تعیین کرد که برجسته ترین انها پروتئینها بودند.او اندیشه هایش را در این باره در کتاب پیوندهای شیمیایی(1939)گرد اورد که یکی از مفیدترین کتاب های علمی قرن بیستم به شمار می رود.در دهه ی 1950پاولینگ درباره ی خطرات ناشی از انتشار ذرات پرتوزای حاصل از ازمایش سلاح های هسته ای عمیقا نگران شد.او علیه چنین ازمایش هایی گفت و نوشت ودر سال1958 دادخواستی را به سازمان ملل متحد ارائه دادکه به امضای جمع کثیری از دانشمندان رسیده بود.در همان سال پاولینگ متنی تحت عنوان(( جنگ دیگر بس است ))منتشر کرد که در ان مخالفت خود را با سلاح های هسته ای بیان نمود.دولت امریکا به خاطر اعتراضات پاولینگ گذرنامه ی اورا برای چندین سال توقیف کرد و به این ترتیب مانع خروج وی از کشور وهمکاری او بادیگران شد.در دهم اکتبر 1963 یعنی روز امضای قرارداد تحریم ازمایش های هسته ای بین امریکا و شوروی پاولینگ جایزه ی صلح نوبل راهم دریافت کرد.دوره ی بعدی زندگی پاولینگ به بررسی تعدادی از موضوعات پزشکی طی شد. او نشان داد کم خونی سلول های داسی شکل ناشی از اختلال مولکولی موروثی است.همچنین نظریه ی مگاویتامین یعنی استفاده از مقادیر زیاد ویتامین ها را برای درمان بیماری و پیشرفت سلامتی مورد تحقیق قرار داد.از جمله بحث انگیزترین ومعروف ترین ادعاهای او این بود که مصرف زیاد ویتامین ث می تواند مانع سرماخوردگی معمولی شود ویا این که ان را معالجه کند.

بسیاری از فروشگاه ها درهایی دارند که به طور خودکار باز و بسته می شوند.بعضی از این درها با دستگاهی به کار می افتند که عملکرد انها بستگی به نور دارد.در یک طرف جلوی در منبعی از نور است مقابل این منبع یک اشکارساز نور است.وقتی باریکه ای از نور روی اشکارساز می افتد سبب می شود که از ماده ی درون اشکار ساز الکترون هایی خارج شوند و جریان الکتریکی در مدار برقرار گردد.گسیل الکترون ها براثر نور را اثر فتوالکتریکمی نامند.وقتی شما به طرف در می روید و بین منبع نور و اشکارساز قرار می گیرید باریکه ی نور قطع می شود وگسیل الکترون از اشکار ساز متوقف شده وجریان الکتریکی قطع می شود با قطع جریان الکتریکی مکانیسمی به کار می افتد که در باز می شود.                                                            

بخش عمده ای از تحقیقات داروسازی به تحقیق درباره ی فراورده های طبیعی که از لحاظ پزشکی موثرند مربوط می شود. معلوم شده است بعضی از گیاهان گلدار قارچ ها وباکتری ها محصولاتی تولید می کنند که از لحاظ درمانی مفیدند.مثلا مرفین که یک مسکن درد قوی است در گونه ای از خشخاش ودیزیتالهای محرک قلب در گل انگشتانه یافت می شود.چون این گونه مواد معمولا به مقدار بسیار کم وجود دارند هزینه ی استخراج انها از منابع طبیعی اغلب بسیار گران تمام می شود.در نتیجه شیمیدانان همواره می کوشند تا برای تولید این فراورده ها ی مفید راههای ترکیب مصنوعی(سنتزی)کشف کنند.نخستین مرحله برای شیمیدانان تعیین فرمول این مواد مرکب است که بااستفاده ازداده های ترکیب درصد انها از طریق تجزیه به دست می اید.وقتی فرمولی شناخته شد شیمیست می تواند به تحقیق ساختار ان بپردازد وروش محتمل ساخت ان را بیابد.                                              

اگر شما بویی رادوست دارید می توانید ان را در یک بطری داشته باشید .به کمک فناوری موسوم به فضای فوقانی شیمیدان ها قادرند با قرار دادن یک محفظه ی شیشه ای غیر قابل نفوذ در مقابل هوا به دور یک گل یا جسم مورد نظر هوای اطراف ان را مکیده و ترکیبات فرار ان را در یک فیلتر به دام بیندازند.بعد این ترکیبات معطر را باروش های تجزیه ای نظیر کروماتوگرافی گازی و طیف سنجی جرمی بررسی کرده و براساس ان دستورالعملی تهیه می کنند که می تواند برای سنتز ان ترکیب در ازمایشگاه مورد استفاده قرار گیرد.مثالی از این فناوری که توسط تولید کنندگان عطر به وجود امده روش

Living flowerاست

که مبدع ان را یاموخرجی در سال 1985 می دانند.

اصطلاح ?شیمی‌درمانی? از دو واژه شیمی و درمانی ساخته شده است. شیمی در اینجا به‌معنای مواد یا داروهای شیمیائی است. مقصود از ?شیمی‌درمانی? درمان بیماری از طریق به‌کار بردن داروهای گوناگون است. به‌ جرأت می‌‌توان گفت هر کسی در زندگی‌اش دست کم یک بار هم که شده به اصطلاح شیمی‌درمانی شده است. مثلاً هر گاه برای درمان بیماری عفونی‌تان از پنی‌سیلین یا از انواع آنتی‌بیوتیک‌های دیگر استفاده می‌کنید شما شیمی‌درمانی شده‌اید. این یک معنای عام اصطلاح شیمی‌درمانی است. اما این اصطلاح امروزه معنای خاصی پیدا کرده که غرض از آن درمان دراوئی تومورهای گوناگون (سرطان) است. البته استفاده از داروهای ضد سرطان یا شیمی درمانی یکی از چند راه درمان این گونه تومورها است و می‌‌توان آن را با روش‌های دیگری مثل جراحی و پرتو درمانی توأم کرد. شیمی‌درمانی در معالجه تومورها بسیار مؤثر بوده و بنابر آماری که در دست است، در سال 1980 در آمریکا بیش از 46000 بیمار از این راه به‌طور کامل درمان شده‌اند و امروزه با کشف داروهای جدید ضدتومور این رقم سرعت رو به افزایش است.

داروهای ضد تومور چگونه عمل می‌کنند؟

سلول‌های بدخیم به‌صورت افسار گسیخته‌ای رشد می‌کنند و شاید از جائی به جای دیگر بدن حرکت کرده به فعالیت ادامه دهند. کار این داروها این است که قدرت رشد و تکثیر سلول‌های بدخیم را از بین ببرند.
بیمار می‌‌تواند از راه‌های مختلف و با داروهای گوناگون شیمی‌درمانی کند. بعضی از داروها در جاهای معینی از بدن اثر می‌کنند مثل داروهائی که در معالجه تومورهای پوست به‌کار برده می‌شود. اما اکثر داروها در تمام بدن عمل می‌کنند.

چند عامل، مثل نوع تومور و مقدار و نوع دارو، در انتخاب بهترین راه رساندن دارو به محل اصلی تومور مؤثرند. این داروها را می‌‌توان از راه دهان (به‌صورت قرص یا کپسول) هم مصرف کرد. سرعت تأثیر این دارو به نوع آنها و نوع تومور بستگی دارد. توجه داشته باشید که این داروها می‌توانند روی بافت‌ها و سلول‌های طبیعی هم اثر ناخوشایند داشته باشند. بافت‌های اثرپذیر معمولاً آنهائی هستند که رشد سریعی دارند مثل بافت‌های مغز استخوان و دستگاه گوارش و سلول‌های مؤثر در تولید مثل و پیازهای مو. اکثر سلول‌های طبیعی پس از پایان گرفتن دوره شیمی‌‌درمانی به‌سرعت بهبود یافته به حالت اولشان بر می‌‌گردند.

داروهای ضد تومور چگونه تجویز می‌شود؟

انتخاب نوع دارو برای هر بیمار به چند عامل بستگی دارد. مثلاً تومور آن از چه نوع است و در چه محلی است، چه اندازه بزرگ شده و در چه مرحله‌ای از رشد است، دارو چگونه در کنش‌های طبیعی بدن اثر می‌گذارد، و خلاصه، سلامت کلی بیمار، به این عوامل بستگی دارد. این وظیفه پزشک معالج است که با توجه به وضع عمومی بیمار، او را با یک یا چند نوع دارو درمان کند. مثلاً شاید به این علت از چند دارو استفاده کند که بعضی سلول‌های بدخیم با یک دارو از بین نمی‌روند و گاهی چند دارو با هم بهتر از یک داروی تنها اثر می‌کنند.
داروهای شیمی‌درمانی را معمولاً نمی‌توانید در داروخانه‌های عمومی پیدا کنید و برای تهیه آنها باید نسخه پزشک متخصص را به مراکز مخصوص ببرید.

بیمار چگونه شیمی‌درمانی می‌شود؟

بیشتر داروهای ضد تومور را به یکی از سه طریق زیر به بیمار می‌دهند:

1. از راه دهان، بیمار دارو را به‌صورت قرص یا کپسول می‌خورد. مخاط معده‌اش آن را جذب کرده و وارد جریان عمومی خون می‌کند ودارو از این طریق به محل تجمع سلول‌های بدخیم می‌رسد. بیشتر داروهای شیمی‌درمانی را مخاط معده جذب نمی‌کند و یا باعث جراحت آن می‌شوند، و به‌همین علت این داروها را نمی‌توان به‌صورت خوراکی به بیمار داد.
2. از راه تزریق عضلانی: برخی داروهای ضدتومور هنگامی بهتر اثر می‌کنند که در عضله تزریق می‌شود زیرا که دارو آهسته آهسته جذب جریان خون می‌شود.
3. از راه تزریق وریدی: در این روش دارو را یا به‌طور مستقیم یا به‌طور قطره‌ای از راه سرم وارد رگ می‌کنند. با این نوع تزریق دارو سریعاً وارد جریان خون شده به محل تجمع سلول‌های بدخیم می‌رسد.

شیمی‌درمانی درد هم دارد؟

معمولاً مصرف داروهای شیمی‌درمانی دردی به‌دنبال ندارد. اگر داروهای خوراکی را به‌شکل قرص و کپسول مصرف کرده باشید، می‌بینید که فرقی میان این داروها و آن قرص‌ها نیست و اگر دارو در عضله تزریق شود، دردش مثل یک تزریق عضلانی معمولی است. در مورد داروهای داخل وریدی باید گفت که اگر هم دردی داشته باشد در همان موقع سوزن زدن است.

بیمار شاید از سوزش خفیفی در جای سوزن شکایت کند. البته بعضی داروها شاید در هنگام تزریق باعث ناراحتی‌های جزئی مثل احساس گرما یا دل‌ به‌هم‌خوردگی بشود که مدت این‌گونه عوارض بسیار کوتاه است.
اگر داروئی را اشتباهی زیر پوست تزریق کنند یا دارو از دیواره رگ به بیرون راه پیدا کند، جای تزریق متورم شده و درد شدیدی می‌گیرد. اما اگر در وقت تزریق دردی احساس کردید فوراً به پزشک یا پرستار مسئول تزریق اطلاع دهید.

کجا باید شیمی‌درمانی کرد؟

در کلینیک بیمارستان یا در مطب پزشک متخصص، انتخاب محل شیمی‌درمانی بستگی به این دارد که چه داروئی مصرف می‌کنید یا مقررات بیمارستان و موسسه درمانی شما چیست، یا پزشک چه تصمیمی می‌گیرد. قاعدتاً برای شروع درمان و اولین دوره تزریق لازم است که یکی دو روزی در بیمارستان بستری شوید تا پزشک بتواند واکنش‌های احتمالی شما را در برابر دارو بداند تا بر اساس آن برنامه‌های بعدی درمانی شما را طرح و تنظیم کند.

دوره درمان چه مدتی طول می‌کشد و بین درمان چقدر فاصله است؟

مدت درمان و فاصله بین درمان‌‌ها بستگی به نوع تومور و نوع دارو و واکنش بدن شما دارد. شیمی‌درمانی ممکن است به‌صورت روزانه و هفتگی یا تزریقات ماهانه انجام گیرد. معمولاً داروها را به‌ترتیبی می‌دهند که در فاصله دو تزریق فرصت کافی برای رشد و ترمیم بافت‌ها و سلول‌های طبیعی آسیب دیده باشد و بدن بتواند تاب و توان طبیعی خود را از نو به‌‌دست بیاورد. این فاصله درمانی را پزشک شما متناسب با واکنش‌هایتان تنظیم می‌کند. توجه داشته باشید که اگر بخواهید درمان شما به نتیجه مطلوبی برسد، رعایت این برنامه تنظیم شده الزامی است.

  /جیوه تنها فلزی است که به حالت مایع یافت می شود. اگر چه بسیار سمی است ولی از ان در ساخت چندین دارو و ماده ی ضدعفونی کننده استفاده می شود به طوری که هرساله حدود یک سوم تولید جهانی جیوه برای مصارف بزشکی اختصاص می یابد.

  2/الماس باارزش ترین وبا دوام ترین ماده ی موجود در جهان است. این ماده سخت ترین ماده ای است که تا کنون شناخته شده و به وسیله ی هیچ فلزی یا شی دیگری به غیر از خود الماس بریده نمی شود. برای بریدن الماس از اره های فلزی که حاوی بودر الماس است استفاده می شود.

3/اشعه ی ایکس از بلور الماس عبور نمی کندو منعکس می شود از این خاصیت می     توان در تشخیص الماس حقیقی از نوع تقلبی ان استفاده کرد.

4/سرعت صوت در فولاد14بار سریع تر از سرعت ان در هواست.

5/سالانه حدود 10 تن الماس درسراسر دنیا استخراج می شود که معمولا برای یافتن الماسی به اندازه ی یک بادام باید10تن خاک را الک کرد.

5/وقتی اب به دمای 4- درجه ی سانتی گراد می رسد منبسط می شود(افزایش حجم می یابد)این خاصیت اب سبب ترکاندن صخره ها در مناطق سرد می شود. v